Ang Linggo sa Loob ng Sampanaw: Mga Natatanging Karanasan ng Isang Dumb Guard (Part 8)

Do not let Sunday be taken from you.

 If your soul has no Sunday, it becomes an orphan.

                                                                                                 

                                                                                                  -Albert Schweitzer

Ang araw ng Linggo ang isa sa pinaka-aabangan ng bawat kadet ng PMA- lalo na ng mga plebo. Kapag Linggo kasi, malaki ang pagkakataaon na makakapagpahinga ng mabuti ang isang plebo. Medyo maluwag din sa amin ang mga kadeteng nasa mataas na antas lalo na kung sila ay pinayagan na makalabas at makapagliwaliw sa Baguio kasama ang kanilang mga mahal sa buhay.

Ganoong oras pa din ang gising namin sa tuwing araw ng Linggo. Ang mga nakatakdang gawain sa Iskedyul ng mga Tawag (Schedule of Calls) ay pareho pa rin. Naglilinis, nagbubunot, naghaharana at naghahanda pa rin kami ng aming mga uniporme para sa maghapon. Ngunit ang Linggo ay isang masayang araw.

Maaga ang umagahan sapagkat lahat kami ay nakatakdang dumalo sa misa (kung ikaw ay Katoliko) at iba pang sebisyong pang- ispiritwal o religious services. Bawat kadete ay binibigyan ng kalayaan kung saang simbahan, kapilya o sekta ng relihiyon niya gustong magpunta. Pinakamarami ang mga Katoliko samantalang mayroon ding mga Iglesia ni Kristo, Baptist, Seventh Day Adventist, Mormons, Born Again Christian. Ang mga kadeteng Muslim ay may nakalaang silid- sambahan at may Imam na pumupunta sa nakatakdang araw upang pamunuan ang kanilang pagsamba. Dahil sa Katoliko at iilang sekta lamang ang mayroong simbahan o sambahan sa loob ng PMA, karaniwang pinapayagang lumabas sa ilang dako ng Baguio ang mga kadete tuwing Linggo upang magsimba o magsamba. Bagamat ako ay isang Katoliko, makailang beses din akong dumalo sa mga ganitong pagtitipon kasama ang aming iskwad lider noon na si Kadete T at P.

Pagkatapos ng umagahan ay agad na kaming lumalakad papunta sa kapilya ng San Ignasyo (St. Ignatius Chapel). Si San Ignasyo daw ang tinatawag na patron ng mga sundalo. Suot namin ang uniporme na tinatawag na Full Dress Gray. Para kaming mga langgam na kulay abo na pila-pilang naglalakad paahon sa kapilya na medyo may kalayuan din mula sa aming mga baraks. Subalit balewala ang ganoon kahabang lakad. Maliban sa malalakas at nasa kondisyon ang aming mga pangangatawan, naroon ang kagalakan na makapagsimba at magkaroon ng pagkakataon na makausap ng masinsinan ang Panginoon sa loob ng Kanyang Tahanan. Dagdag pa rito ay ang pagkakataong makapag- relax ng kaunti sapagkat kusang lumuluwag sa amin ang mga nakatataas sa loob ng simbahan bagamat mahigpit pa ring ipingababawal ang pagtulog habang nakikinig ng banal na misa. May mga pagkakataon ding nakakahalubilo namin ang ilang mga sibilyan o mga bisita na doon ay nagsisimba. Bonus na rin siyempre kung may mga dalagang nadoon pero hindi kami nagkakamaling tumingin sa kanila. Tiyak kasi na may nakatataas na antas na nakabakod sa kanila at sa isang maling pihit ng aming leeg ay siguradong kapahamakan na. 

 

Ang Kapilya ni San Ignasyo sa loob ng PMA. (Courtesy: www.pma.ph)

Kasabay naming nagsisimba ang superintendente, kumandante at ang kanilang mga pamilya. Kapwa mababait sina Sup at Com noon. Noong kami ay mga plebo, naabutan namin bilang PMA Sup si Rufo de Veyra at General Ed Adan - kapwa mga respetado at hinahangaang mga kabalyero at opisyal ng AFP. Samantala, sumunod naman sa kanilang mga yapak sina General Cris Balaoing at General Pol Maligalig. Si General Maligalig sa pagkakaalam ko ang tanging Sup na naitalaga pagkatapos niyang maging Kumandante. “Direct to mess”, wika ka nga.

Ang misa sa kapilya ay nakakapanindig- balahibo sapagkat napakaayos o napaka-organisado nito. Ang mga kadete ang nagsisilbi bilang mga taga- awit o choir, tagasilbi sa altar, taga-asikaso ng mga bisita o usher at usherette at iba pa. Dahil nga sa ito ay misa sa loob ng kampo, hindi mawawala ang pagkanta ng Pmabansang Awit ng Pilipinas na Lupang Hinirang. Subalit ang hindi ko makakalimutan ay ang sabay-sabay naming pagbibigkas ng Panalangin ng Kadete o Cadet’s Prayer. Hanggang sa ngayon, kabisado ko pa ang mga linya nito na isinulat ng mga kabalyerong sina Uldarico Baclagon at Deogracias Caballero, kapwa miyembro ng Klase 1940.  Ito ay ang mga sumusunod.

"Grant us, Oh God, that we may worship Thee to the utmost of faith and the limits of truth and suffer us not to fail to see the light of our true religion. Guide us that we may live this life to the fullest in devotion to Thee, in service to humanity and country and in the realization of our true self. Let the light of Thy divine wisdom direct us to a firm resolve to live up at all times to the creeds of our institution and teach us never to fail to measure up to the ideals of the profession we have chosen through life to follow. Make us do or think or say of others that which we want done, or thought, or said of us. Help us to live each day in the passing years in useful efforts that our lives may be spent in accord with the pattern of our creeds -the true, the noble, and the high. Give us that honest purpose in life which seeks fair deal with everyone and spurns all forms of hypocrisy that will enkindle our fighting faith, and smother all seeds of cowardice and fear in our hearts; the loyalty to our principles that places all issues above personal considerations, and shuns compromise with vice and injustice. Strengthen our hearts with fortitude that we may discipline our lives to trail the difficult paths rather than to stray on the easier ways. Teach us to aspire above the levels of common lives. Help us to see all things in their true light that we may guard against the frivolity in the sacred things of life even as we may enjoy in clear laughter its many delights. Teach us to make our play in every game, whether in mere sports or in life's mightier struggles, one where our desire to win is second only to our love of the game itself, where we triumph as considerate victors or lose with grace and a determined will to win. Endow our hearts with kindness that we may sympathize with those who sorrow and suffer; unite us in friendship, with all and help us share the merriment of those with cheerful countenance that we may partake of their joy. All of which we ask with faith to the everlastingness of Thine fount of grace to all men. Amen."

 Pagkatapos ng misa, at pagkatapos batiin ang isat-isa ng "Happy Sunday", agad- agad kaming bumabalik sa aming baraks upang magsipag-bihis ng Athletic Uniform. Kadalasan kasi ay nagyayang tumakbo papuntang PMA Gate ang aming iskwad lider o buddy. Minsan naman ay sa swimming pool o gym ang puntahan namin upang hasain ang aming paglangoy o kaya ay pakisigin ang aming katawan. Pagkatapos nito ay kadalasang sa bowling canteen ang aming bagsak upang tikman ang masarap na batchoy at long john (isang uri ng tinapay) doon. Si Ate Rose (ewan ko kung nasaan na siya ngayon) ang tagapamahala ng canteen noon.

Pagkatapos naman ng tanghalian ay simula na naman ng pribiliheyo ng mga nakatataas na antas. Pinapayagan silang lumabas ng PMA kung wala silang parusang pingsisilbihan, at kung sila ay hindi deficient (nakakuha ng mababang grado) sa anumang sa kurso o asignatura. Siyempre, masaya kami kung wala sila sapagkat pwede kaming matulog maghapon o kaya naman ay pwede kaming magliwaliw sa loob ng PMA. At kung malakas talaga ang loob mo ay pwede ka ring mag-istima o “entertain” ng iyong bisita.

Sadyang sinusulit namin ang araw ng Linggo o Araw ng Panginoon. Kinabukasan kasi ay simula na naman ng isang araw, ng isang buong linggo. Kung paano ito magsisimula o matatapos ay bahagi lamang ng tinatawag na “a day in the life of a cadet”.

Paano nga ba ang Maging Plebo: Mga Natatanging Karanasan ng Isang Dumb Guard (Part 7)

"Time is relative". Mabilis na lumipas ang mga araw simula nang sumali o ma-“incorporate” kami sa Regular Corps. Ito siguro ay marahil sa laging puno ng gawain ang bawat araw namin noon, at halos wala kaming panahong bilangin ang bawat oras o sandali. 

 

Mga dakong alas- tres o alas- kwatro nang madaling araw pa lang ay gising na ang bawat plebo. Kaagad naming inaayos ang aming higaan katulad ng itinuro sa amin noong nakalipas na "kampo sa tag- araw" o "summer camp". Pagkatapos itupi ang kumot at bedsheet, pinapadaanan namin ito ng plantsa upang mawala ang anumang lukot o bakas ng aming pagtulog. Pagkatapos ay kanya- kanya na kami ng kuha ng walis at bunot para simulan ang paglilinis sa mahabang pasilyo ng aming baraks. Sa kumpas ng Boom-boom, sabay- sabay naming binubunot ang sahig na pinapula ng masoline at floorwax. Talo pa namin ang tumakbo ng tatlong kilometro sa pawis pagkatapos ng pabalik-balik na boom-boom upang lubos na kumintab ang sahig. Sabi kasi ng mga yearling -ang mga kadeteng nasa ikalawang antas na, dapat madulas ang langaw na dadapo dito o kaya, dapat makita namin ang aming mukha sa sahig. Mayroon pa kaming tinatawag na “diamond formation” upang pantay na pantay ang hagod ng aming mga bunot. Akalain mo yun, pati pagbubunot ng sahig ay mayroong tamang ayos!

Wala kaming taga-linis o janitor sa loob ng baraks. Ang mga plebo, bilang syang pinakamababang uri, “lowest mammal” wika nga, ang syang nakatokang panatilihin ang kalinisan at kaayusan ng baraks. Habang ang iba ay abala sa pagbubunot ng pulang sahig, pagwawalis o kaya ay pagtatapon ng basura, ang ilan naman ay nag- aayos ng mga gamit, uniporme at iba pang pangangailangan para sa anumang gawain maghapon. Bago pa magising ang mga nakatataas, nalinis na namin ang mga paliguan, kubeta at iba pang mga sulok ng aming tirahan. At syempre, nariyan din ang tradisyonal na panghaharana sa mga unang klase o mga “first class”. Bawat isang kwarto ay aming inaawitan ng mga paborito nilang awitin.  Mayroon sa kanila na panay ingles na kanta lamang ang hilig at mayroon din namang tanging OPM ang paborito. Kusa naming sinasaliksik ang mga detalyeng katulad nito upang hindi kami magkamali. Datapwat hindi naman kagandahan ang aming mga tinig, natututwa na silang makita ang aming pagkukusa. May “attempt” ‘ika nga.

Tuwing may nagdiriwang ng kaniyang kaarawan, sinisiguro namin na espesyal ang mga awitin at kung minsan ay mayroon pang gitara. Sa saliw ng Corps Birthday Song, ginagayakan namin ang kaniyang kwarto upang magmukha itong gubat (lalo na kung siya ay isang Army Cadet), at kakaiba. Pagkatapos ay pinapadaan at inililibot namin sya sa lahat ng kanyang mga kaklase upang siya ay mabati sa pamamagitan ng pagkiliti at pagpingot o pagpisil sa ilong at mga tainga. Bago magliwanag, inihuhulog namin siya sa mala- yelong tubig sa harap ng Sundial. Ito ang dunking- isang simpleng tradisyon ng mga Bugu- bugo upang ipagdiwang ang anumang okasyon o tagumpay ng bawat isa. At syempre inaabangan ang boodle fight pagdating ng gabi.

Pagsapit ng ika- anim nang umaga ay nakahanda na kami upang kumain ng umagahan. Subalit, bilang mga plebo, kinakailangan muna naming mag- ensayo ng mga batayang pagmartsa o kaya naman ay pag- hawak ng sandata nang sa ganoon ay ma- kabisado namin ang parada. Dapat kasi ay perpekto ang pagsasagawa ng parada sapagkat dito nakasalalay ang pagkakataong magliwaliw sa Baguio ang mga kadeteng nakakataas ng antas.

Courtesy: https://www.facebook.com/pmaunclebobo

Samantala, pagkatapos ng mga pagsasanay, pagbibilangan at pag- uulat ay agad na kaming tumutungo sa Bulwagang Kainan- ang Yap Hall. Tulad ng aking nabanggit, bago kumain ay dapat munang patunayan ng isang plebo na karapat- dapat siyang kumain sa pamamagitan ng pag- sasalaysay ng mga Karunungang Pang- Plebo o “Plebe Knowledge”. Kabilang dito ang mga tula na aking nabanggit noon at pati na rin ang mga kasalukuyang kaganapan o current events, mga pangalan ng mga pinunong naka- talaga at mga kadeteng may katungkulan. Hindi rin namin kinakaligtaang banggitin ang pangalan ng mga pagkaing nasa hapag- kainan at ang listahan ng mga putahe o menu kinabukasan.

 Sadyang napakahaba ng seremonyang pagdadaanan ng isang plebo bago siya makatikim ng pagkain. Noon nga ang akala ko ay talagang ayaw lamang kaming pakainin, o kaya ay ipinagdadamot sa amin ang pagkain. Ngunit ipinaliwanag sa amin ng aming iskwad lider na ito ay isang pamamaraan upang patalasin ang aming mga isipan, at sanayin ang aming mga utak na tumanggap at magproseso ng samut-saring mga kaalaman, impormasyon o detalye sa gitna ng kaguluhan sa aming paligid. Dagdag pa ditto ay ang pagturo sa amin ng tinatawag na “rank has its privileges and responsibilities”- ang bawat antas o ranggo ay may kaukulang pribiliheyo at responsibilidad. Ang pribiliheyo umano ay mas matamis kung ito ay iyong pinaghirapan at pinagpawisan. Siyempre, naniwala naman kami. Plebo nga eh.  

Sa dinami- dami ng mga gawain ng isang plebo, animo’y lantang gulay kami pagsapit ng gabi bagamat wala sa aming mga bokabularyo ang salitang pagod o kapaguran. Hindi rin maaaring makaligtaan ang oras kahit na ipinagbabawal sa plebo ang pagsuot ng relo o “wrist watch”. “Alarm clock” lamang ang pwede naming taglayin sapagkat bawat gawain ay may nakatakdang oras. Ang bawat minutong pagka- huli sa nakatakdang gawain ay may katumbas na kaparusahan. Sa akademya pa lamang ay hinuhubog na ang mga kadete upang matutong pahalagahan ang oras. Ang oras ay ginto. Ang oras ay buhay.

Hindi ko na matandaan kung anu- ano ang mga asignaturang kinuha namin noon pero tiyak ko na kabilang dito ang Algebra, English, Filipino, Kasaysayan at Heograpiya,  at mga batayang agham pang- militar o “military science” at pamumuno o "leadership". Hinding- hindi ko makakalimutan ang algebra dahil bagamat hindi naman ako masyadong nahirapan dito, hindi ko rin masasabi na ito ay naging madali para sa akin. Kadalasan kasi ay mas nangingibabaw ang antok sa tuwing kami ay nasa silid- aralan. Hindi ko man sadyain ay kusang dumarating ang antok, at bago ko pa ito mamalayan, naglalakbay na ang aking diwa sa mundo ng pansit at mga tinapay. Ayun, paggising ko tuloy, tanging pangalan ko lamang ang aking naisulat. Ang iba ay mga mala- uod na mga titik na hindi mo maiintindihan. Paglabas ng resulta, tiyak na bagsak na ay mayroon pang kasamang Delinquency Report (DR)- isang dilaw na papel kung saan nakasulat ang iyong kasalanan. Tatlo lamang ang paliwanag sa DR- “I did, I did”- ginawa ko at sinadya ko; “I did, I did not”- ginawa ko, hindi ko sinasadya; “I did not, I did not”- hindi ko ginawa at hindi ko sinasadya na makalabag ng alituntunin.

Courtesy: https://www.facebook.com/pmaunclebobo

 Hindi ko na rin maalala ang mga pangalan ng aming mga guro noon pero hindi ko makakalimutan ang kanilang mga mukha at ang mga kakaibang istilo ng pagtuturo.  Hindi tulad ng mga estudyante sa kolehiyo na pwede lamang mag-usap o magkwentuhan sa loob ng silid- aralan, ang mga kadete ay may mahigpit na sinusunod na pamamaraan pang silid- aralan o “classroom procedures”. Halimbawa, ang kadete ay kinakailangang tumayo sa tuwing sasagot o kaya ay kapag tinatawag ng guro. Ang sinumang nahuling natutulog ay maaring  bigyan ng DR o kaya naman ay kagyat na binibigyan ng kaparusahan tulad ng “push- up”, “squat thrust” o anumang paraan ng pagpapawis upang magising ang kaniyang diwa.

Bawal ang tumayo sa isang paa lamang (stand on one leg) o kaya ay sumandal sa pader. Bawal kumain. Bawal lumabas ng walang pahintulot. Bawal buksan ang anumang aklat hanggat hindi sinasabi. Bawal lumipat ng upuan. Bawal ang cellphone. Bawal mangopya. Bawal magtanong nang walang pahintulot, at kung anu- ano pang mga alituntunin. Ang ganitong paghihigpit ang isa sa mga nagbubukod sa akademya kumpara sa ibang mga unibersidad o kolehiyong pangsibilyan. At bagamat sadyang mahigpit, ito ay mabisang paraan upang hubugin ang pagkatao ng bawat kadete sa larangan ng integridad o karangalan.